Een donkere fabriekshal met ovens waarin je vloeibaar glas ziet koken op een temperatuur van 1200 graden. Mannen en vrouwen blazen in de hitte op pijpjes om de mooiste glazen, vazen en kunstvoorwerpen te maken. Een rondleiding door de glasfabriek brengt je even in de sfeer van de Netflix-hit Peaky Blinders. En aan het eind heb je een grenzeloze bewondering voor de vakmensen die hier werken.
Aan de rand van het Tsjechische wintersportoord Harrachov steekt een oude fabriekspijp de lucht in. Via een poort komen we op het middenterrein. We zijn bij Novosad Glassworks & Son. Al sinds 1712 maakt dit bedrijf het wereldberoemde Boheems glas en daarmee is het de oudste nog bestaande glasfabriek van Tsjechië. We krijgen een tour door de fabriek, op zoek naar de geheimen achter hun wereldberoemde glazen. Deze superinteressante tour kun jij hier ook volgen!
Verrassing op de binnenplaats van Novosad Glassworks
Even worden we voor de gek gehouden als we door de poort van het fabrieksterrein gaan. Hier is een Pivovar en restaurant gevestigd, staat groot op het gebouw. Ook kun je er een bierbad nemen. Maar er is geen woord aan gelogen. Sinds 2002 is hier een prima restaurant te vinden en een kleine brouwerij. Het bier bij je maaltijd wordt ter plekke gebrouwen. En dat bierbad, een spa op zijn Tsjechisch.
Maar hiervoor zijn we niet naar Harrachov gekomen. Wij willen de geheimen van het glasblazen en de geheimen van het Boheems glas ontdekken. En natijd kunnen we natuurlijk altijd nog het plaatselijke glaswerk in combinatie met het gerstenat uitproberen.
Boheems glas: eeuwenlang wereldberoemd
De bossen van Noord-Bohemen in het noorden van Tsjechië zijn sinds 9e eeuw al de plek waar glas wordt gemaakt. In de eeuwen erna groeit het uit tot de glasregio in Midden-Europa. Liefkozend wordt het ook wel Crystal Valley genoemd.
In de middeleeuwen is het Boheemse glas al beroemd. In kastelen en paleizen in heel Europa, tot het Versailles aan toe, wordt uit Boheems glas gedronken.
De Tweede Wereldoorlog en het communisme dat na de oorlog wordt ingevoerd, zijn een harde klap voor de glasindustrie. Maar ondanks deze tegenslagen heeft de industrie zich opnieuw opgericht. Nog altijd vind je in de regio rondom de stad Liberec talloze glasfabrieken, groot en klein.
Oudste glasfabriek in Tsjechië
De oudste nog bestaande glasfabriek is de fabriek van Novosad Glassworks. In 1712 richt de familie Müller de fabriek op. Al meer dan 300 jaar wordt hier glaswerk geproduceerd, van glazen tot kandelaars.
Het is een magisch idee, dat mensen 3 eeuwen geleden ook al in staat waren om de mooiste glazen te blazen. En die magie hangt ook in de fabriek van Novosad Glassworks, als we door een donkere gang richting de ovens lopen.
Oranje gloed in de ovens van Novosad Glassworks
Vanaf de eerste verdieping kijken we neer in de fabriekshal. In het midden twee grote ovens. Langs de zijkant lopen rails en in de lucht een afvoersysteem. Een groep van ongeveer 12 medewerkers is onverstoorbaar aan het werk, als wij richting de ovens lopen.
Binnenin de ovens een oranje gloed. Glas wordt hierin op een temperatuur van 1200 graden vloeibaar gemaakt. Vervolgens wordt met een blaaspijp een bolletje gloeiend glas uit de oven gehaald. Al draaiend wordt er het juiste ronde model aan gegeven, waarna een volgende medewerker het werk overneemt.
Er wordt gedraaid aan de pijpjes, terwijl er zacht in wordt geblazen. Anderen brengen er vorm in aan, nog weer iemand drukt het glas in een bak om er de gewenste kleur aan te geven en een volgende snijdt de ‘deksel’ van het glas. Binnen enkele minuten verandert die gloeide glasbol in een sierlijk wijnglas.
2.000 glazen per dag
In de ruimte is het warm. Hoewel het winter is en de temperatuur buiten rond het vriespunt ligt, werken de medewerkers hier in korte broek en T-shirt. Geen overbodige luxe. Dat doen ze dagelijks, maximaal dertig man, het hele jaar door.
Per dag worden hier tot 2.000 glazen gemaakt, allemaal met de hand. Van een chique wijnglas tot een whiskyglas met decoraties, maar ook kunstvoorwerpen. Wanneer vakmensen het glas in de perfecte vorm en kleur hebben gemaakt, gaat het via een rail naar een koeling, waar het tot een normale temperatuur wordt teruggebracht.
Hier moet een tovenaar aan het werk zijn
Terwijl we de fabriekshal verlaten en naar de plek lopen waar het glas wordt geslepen, stopt de gids in een kleine expositieruimte. Een ruimte met glaswerk waar ergens een piepklein foutje in zit. Onmogelijk om te zien, totdat hij het aanwijst.
Was het al indrukwekkend om te zien hoe de glazen worden gemaakt in de fabriekshal, daarmee is het glas nog zeker niet af, wordt hier duidelijk. Met de hand worden er namelijk nog allerlei motieven in geslepen. Van enkele simpele strepen tot ruitjes, complete bloemen en delen die mat worden geworden gemaakt. Diegene die dit met de hand doet is geen vakman, dit moet een tovenaar zijn.
Het unieke glas van Novosad Glassworks
Twee deuren verder staan we ineens naast de tovenaar. Het blijkt een vrouw te zijn die misschien de 60 jaar wel al heeft aangetikt. Gehuld in een schort zit ze bij een slijpsteen die door waterkracht wordt aangedreven.
In haar hand heeft ze een glas. Heel secuur brengt ze de vormen er in aan, zich niet laten afleiden door de bezoekers die een rondleiding krijgen. Een arbeidsintensief werkje.
Dit is daarom ook geen glaswerk dat je bij de Blokker kunt kopen. Waar dit glaswerk vroeger naar kastelen ging, gaat het nu naar de nieuwe paleizen. Alleen super de luxe 5 sterren hotels bestellen dit glas en mensen die het geld wel kunnen missen.
Vitrines vol glaskunst
Diep onder de indruk van het proces om zulke bijzondere glazen te maken, wandelen we daarna het glasmuseum van Novosad Glassworks binnen. Vitrine na vitrine vol uniek glaswerk. Glazen, vazen en kunst, je kunt het zo gek niet bedenken.
Hoogtepunt is het glaswerk dat de familie Harrach in de Tweede Wereldoorlog wist te verbergen voor de Duitsers. Niemand wist waar het gebleven was, totdat het vele jaren na de oorlog plotseling opdook toen een onbekende ruimte werd geopend.
Glasindustrie onder druk
Maar hoe lang blijft deze glasindustrie in Crystal Valley nog bestaan? De Unesco heeft deze traditionele manier van werken op de lijst met Cultureel Erfgoed geplaatst. Maar het probleem voor de glasfabrieken zit in het personeel.
Waar tijdens de communistische tijd nog tientallen mensen het glas zaten te slijpen, zijn er nog slechts enkele over. En ook nieuwe glasblazers vinden, is een probleem. Jongeren dromen van andere banen. Dat maakt deze traditionele manier van werken tot een nog grotere kunst.
Krijg zelf een rondleiding door de fabriek van Novosad Glassworks
Wil je zelf een indrukwekkende rondleiding krijgen door de glasfabriek van Novosad & Son Glassworks? Dagelijks is dit mogelijk tussen 08.00 en 15.00 uur. Bij groepen boven de 10 personen wordt aangeraden om je van te voren aan te melden via de website. Een tour duurt ongeveer 45 minuten.
Op vakantie naar Harrachov
Harrachov is een plaatsje in het Reuzengebergte dat vooral bekend staat al wintersportoord. Het is een van de grootste skioorden in Tsjechië. Je vindt er daarom ook talloze hotels.
Maar ook in de zomer, lente en herfst is Harrachov een geweldig vakantieoord als je van natuur en bergen houdt. Het ligt midden in de bossen van het Reuzengebergte, waar je heerlijk kunt wandelen en waar je onderweg verrast wordt door prachtige uitzichten.
Neem de kabelbaan naar boven, bezoek de skischans, wandel naar de Mumlava watervallen of fiets een van de vele fiets- en mountainbikeroutes. Ben je er met kinderen? Dan mag een bezoekje aan de zomerrodelbaan ook niet ontbreken.
Overnachten
Wij bezochten Novosad Glassworks en de plaats Harrachov vanuit Liberec, waar we verbleven in het heerlijke Pytloun Hotel Grand Imperium. Dit hotel ligt pal naast de historische binnenstad van Liberec.
Zoek je een hotel in Harrachov? Het aanbod is breed! Op onze site ontdek je de beste aanbiedingen. Of huur een vakantiehuisjes in Harrachov of direct omgeving. Oost-Europa Vakantie biedt ruim 40.000 vakantiehuizen over de hele wereld aan, waaronder ruim 50 in Harrachov en nog veel meer in het Tsjechische Reuzengebergte.
Hou je meer van kamperen? In de omgeving van Harrachov zijn vele campings te vinden die worden aangeprezen door ANWB Campings.
Ontdek ruim 100 vakantiehuizen in het Reuzengebergte
ANWB Campings in de omgeving van Harrachov
Oost-Europa Vakanties maakte op uitnodiging van Visit Czech Republic, Regio Liberec en Crystal Valley een indrukwekkende reis naar het noorden van Tsjechië en Praag. Daarbij brachten we onder meer een bezoek aan kerstornamentenfabriek Rautis, waar we een interessante rondleiding kregen en gingen we naar het Museum of Glass and Jewellery in Jablonec nad Nisou.
Ook bezochten we de kerstmarkt in Liberec, ontdekten we top van de Jested en wandelden we door het schitterende kasteel Sychrov.
Dit artikel bevat affiliate links. Mocht je beslissen om iets te boeken op de website van een van onze partners, dan ontvangen wij een kleine vergoeding. Daar merk je helemaal niets van en je betaalt geen cent extra. Op deze manier kunnen wij gratis en zonder reclame-uitingen tips blijven geven over de mooiste en interessantste plekken in Oost-Europa.
