Heb je je ooit afgevraagd waar die mooie glazen kerstversieringen in jouw kerstboom vandaan komen? Als je voor kwaliteit gaat, dan is de kans aanwezig dat ze uit Tsjechië komen. In de regio Liberec werkt nog een bedrijf aan handgemaakte kerstornamenten. Hoe ze dat doen? Dat ontdek je tijdens een heel interessante rondleiding bij familiebedrijf Rautis in het plaatsje Ponikla.
Ponikla is een dorpje aan de rand van het Reuzengebergte, midden in de regio die ook wel Crystal Valley wordt genoemd. Ruim 2.000 glasfabrieken bestaan hier nog altijd, waaronder Rautis. Sommigen groot, zoals glasfabriek Novosad & Son in Harrachov, maar ook heel veel kleine eenmansfabriekjes die werken vanuit garages en zelfs keukens.
Waar de een zich richt op wijnglazen, vazen en glazen versieringen, richt Rautis zich op glazen kerstversieringen voor in de kerstboom. Het hele jaar door worden hier handgemaakte glazen kerstballen, kerstmannen, kerststerren en nog veel meer gemaakt. Van januari tot en met december. Ook in de zomermaanden.
Vind voordelige hotels in het Reuzengebergte
Onze vakantiehuizen in het Reuzengebergte
Rautis: de laatste ambachtelijke kerstornamenten fabriek
Ponikla is de enige plek in de wereld waar nog op traditionele manier met de hand glazen kerstversieringen worden gemaakt. Hiervoor worden glazen kralen gebruikt die al sinds het eind van de 19e eeuw worden gemaakt in het dorp. Vaak leefden hele families hiervan.
In eerste instantie werden de glazen kralen vooral gebruikt als sieraden en als chique decoraties. Ze gingen de hele wereld over. Aan het begin van de 20e eeuw werd het mode om met kerst een kerstboom te versieren. De glazen kralen waren hiervoor ideaal en in Ponikla begonnen ze met het produceren van glazen kerstversieringen.
Tegenwoordig is er aan het produceren van de kerstornamenten maar weinig veranderd ten opzichte van honderd jaar geleden. Het hele proces gaat nog altijd met de hand. Dat maakt de kerstversieringen van Rautis tot echte collectors items, waar soms fors geld voor wordt betaald. Het productieproces hiervan staat sinds 2020 op de Unesco Immaterieel Cultureel Erfgoedlijst.
De legende achter de Tsjechische glazen kerstornamenten
Het Reuzengebergte is de plek waar Krakonoš woont, de reus van Reuzengebergte. Een vriendelijk man met een baard die het gebied en zijn bewoners beschermd. Het zou volgens een legende ook Krakonoš zijn die de inwoners van de regio inspireerde om met de productie van glazen kerstversieringen te beginnen.
Noord-Bohemen, het bosrijke noorden van Tsjechië, is eeuwenlang een arme streek. Maar op een dag komt een arme bewoner van het gebied Krakonoš tegen. De reus geeft de man een inzicht, waar uiteindelijk een hele industrie uit voortkwam.
Wanden vol met glinsterende handgemaakte kerstversieringen
Zelf had ik er eigenlijk nog nooit bij stilgestaan, maar een kerstbal en veel andere kerstornamenten zijn van glas. Niet alleen de doorzichtige kerstballen in de boom, ook die mooie zilveren, gouden, witte en rode ballen. Dat besef ik me pas als ik in Ponikla het winkeltje van Rautis binnenloop.
De wanden van het winkeltje hangen vol met allerlei kerstversieringen. Handgemaakte kerststerren, engeltjes, uilen, katten en fietsen, je kunt het zo gek niet bedenken. Ze zijn er in rood, zilver, goud, wit en roze. Alles glimt en blinkt. Een paradijs voor de kerstliefhebber.
Rondleiding door de werkplaats van Rautis
In een kamertje verderop gaat een man achter een tafeltje zitten. Voor zich een brander, enkele mallen en een glazen buisje. Met zijn brander verhit de man de glazen buis. Wanneer het glas zacht genoeg is, gaat het buisje in de mal. Even aandrukken en vanuit het niets is er ineens een rij glazen kralen zichtbaar.
De kralen worden in allerlei formaten gemaakt, voordat ze naar een andere ruimte gaan. Hier vullen enkele dames de strengen met een zilveren coating. Andere kleuren zijn ook mogelijk, maar daarvoor is een aparte afdeling. Hier worden de strengen gedompeld in verf, waarna ze uitlekken en moeten drogen.
Het precieze werk gebeurt op een bovenverdieping. Een vrouw schildert hier heel nauwkeurig kerstmannen. Ze krijgen een gezichtje, een baard en hebben een groene kerstboom in de hand. De rand van zijn kerstmuts krijgt een lijmlaag, waarna er kunstsneeuw op wordt gestrooid. Alle kerstmannetjes zijn er fantastisch uit. Vakwerk!
Voor de kerstkransen wordt op een andere afdeling met ijzerdraad gewerkt. Eerst worden de strengen op maat gesneden, daarna worden ze aan elkaar geregen. Tussendoor plaatst de vrouw enkele grotere kralen in opvallende kleuren. Binnen drie minuten heeft ze een kerstster gemaakt. Zo knap!
Zelf een kerstster maken
Als je na de tour beneden terugkomt in het winkeltje van Rautis, krijg je zelf de kans om een kerstster te maken. Gewapend met een ijzerdraadje, enkele strengetjes met glazen kralen en enkele grotere kralen, ga je de strijd aan.
Het is puzzelen, maar met hulp van een medewerker is het zeker mogelijk. Na 3 minuten, de tijd dat een medewerker van Rautis nodig heeft om een ster te maken, is er nog weinig van een eindresultaat zichtbaar. Een half uur later wel. En de kwaliteit? Die is verrassend goed.
Krijg zelf een rondleiding bij Rautis
Een 40 minuten durende tour door de kerstfabriek van Rautis is indrukwekkend. Zes paar handen zijn er nodig om een kerstversiering te maken voor in de kerstboom. Een arbeidsintensief proces. Wat de vrouwen en mannen hier presteren is indrukwekkend.
Het hele jaar door worden er dus kerstversieringen gemaakt in Ponikla. Dat betekent ook dat je het hele jaar door rondleidingen kunt volgen. Dit is natuurlijk leuk in de wintermaanden, maar ook zeker tijdens een zomervakantie.
De tours worden van maandag tot en met vrijdag gegeven om 09.00, 11.00 uur, 13.00 uur en om 15.00 uur. In de weekenden wordt op zaterdag en zondag tussen 9.00 en 16.00 uur op elk uur een tour gegeven. Dat geldt ook voor vakanties.
Wil je een tour volgen? Het is verstandig om vooraf een plekje te reserveren via de website van Rautis. Heb je geen zin in een tour? Je kunt ook gewoon het winkeltje van Rautis bezoeken.
Adres: Rautis, Poniklá 151, 512 42 Ponikla
Boek een rondleiding bij Rautis
Vakantie in het Reuzengebergte
Kerstornamentenfabriek Rautis ligt in het prachtige Reuzengebergte in het noorden van Tsjechië. Dit is een populair vakantiegebied. ’s Zomers kun je er een actieve vakantie beleven in de bergen, ’s winters is het een wintersportgebied.
Hotels
In het Reuzengebergte zijn veel hotels te vinden. Wij verbleven zelf in het Pytloun Grand Hotel Imperium in Liberec. Dit is een modern 4 sterren hotel met ruime kamers en een heerlijk ontbijt. Bovendien ligt het op een steenworp afstand van het gezellige centrum van de stad.
Maar natuurlijk zijn er nog veel meer hotels in het Reuzengebergte te vinden.
Pytloun Grand Hotel Imperium in Liberec
Vind voordelige hotels in het Reuzengebergte
Vakantiehuizen
Ben je op zoek naar een vakantiehuis? Op Oost-Europa Vakanties vind je ruim 40.000 vakantiewoningen, waaronder ruim 100 huizen en appartementen in het Reuzengebergte. Van knusse ruimtes tot luxe groepsaccomodaties.
Ontdek onze vakantiehuizen in het Reuzengebergte
Oost-Europa Vakanties bezocht op uitnodiging van Visit Czech Republic, Regio Liberec en Crystal Valley de werkplaats van Rautis. Daarnaast bekeken we in de regio Liberec ook glasfabriek Novosad & Son in Harrachov, Museum of Glass and Jewelry in Jablonec nad Nisou, de kerstmarkt in Liberec, kasteel Sychrov en de top van de Jested.
Dit artikel bevat affiliate links. Mocht je beslissen om iets te boeken op de website van een van onze partners, dan ontvangen wij een kleine vergoeding. Daar merk je helemaal niets van en je betaalt geen cent extra. Op deze manier kunnen wij gratis en zonder reclame-uitingen tips blijven geven over de mooiste en interessantste plekken in Oost-Europa.
